PANIEK IN DE TENT

Ik stond te trillen van woede. Mijn hart bonkte als een razende, de adrenaline gierde door mijn lijf. Het leek wel of ik uit elkaar barstte. “Weet je wel hoe onbeschoft het is om met je collega te gaan praten terwijl ik je nog aan de telefoon om hulp vraag. Ik ben zeker niet belangrijk genoeg! Ik ga wel weer naar huis.“ Ik schreeuwde en huilde tegelijk. Van een emotioneel stabiele communicatie van mijn kant was totaal geen sprake. Verre van dat!

Marco keek me vol verbazing aan. “Ik snap hier niets van schatje. Er is toch niets aan de hand? Ik dacht dat je al opgehangen had want je bent er toch?” Zijn lieve woorden kalmeerden me en ik voelde me langzaam aan weer rustig worden. Mijn ademhaling werd weer normaal, ik stopte met trillen en na een paar diepe zuchten was ik weer aanspreekbaar. En ik voelde me mega moe.

 

WAT GEBEURT ER?

“Wat gebeurde daar toch?”, dacht ik achteraf. Mijn reactie was totaal niet in verhouding tot het incident en dat overkwam mij niet voor het eerst. In eerdere relaties had ik dat veel vaker gehad. Enorme uitspattingen, een bijna onbeheersbare woede, paniek en een diep verdriet wat totaal niet passend was bij wat er gebeurde. Een relatief onschuldige aanleiding met enorm heftige emoties tot gevolg en een lichamelijke reactie die ontstaat bij acuut gevaar en reddeloosheid.

Het incident liet me niet los want het had impact, zowel op Marco als op mij. Vooral omdat ik het vaker had gehad en het me nu weer overkwam. Het klopte gewoon niet. Een beladen gevoel van onzekerheid en pijn dat ik niet kon plaatsen maar waardoor ik niet in staat was om op een normale volwassen manier te communiceren.

Na dit incident besloot ik er met een collega naar te kijken en me erin te verdiepen. Ik wilde weten wat er op dat soort momenten gebeurt, waarom ik door zo’n machteloos gevoel werd overspoeld en vooral… Ik wilde ervan af.

Inmiddels overkomt het me niet meer in die explosieve mate. Als een emotie me ineens overvalt, dan is het in een afgezwakte milde vorm die ik snel weet om te buigen. Ik weet nu namelijk wat de oorzaak is en hoe je het kunt veranderen.

Ik heb ook gemerkt dat veel meer vrouwen hier last van hebben, in het bijzonder hooggevoelige vrouwen. Verhalen van cliënten, vrienden en kennissen gaven aan dat achter gesloten deuren er vaak sprake is van een verstoorde communicatie doordat er veel onverwachte heftige emoties om de hoek komen kijken.

Vrouwen die, net als ik heel boos of verdrietig reageren, en ook vrouwen die paniek voelen opkomen maar daardoor stilvallen, verstijven en zich compleet terugtrekken, wat ook een niet passende reactie is. Door hooggevoeligheid komt alle informatie extra intens binnen, zowel vroeger als in het hier en nu. Dat maakt dat je gevoeliger bent voor trauma en ervaringen van tekort, afwijzing, straf, buitensluiten etc.. extra heftig zijn geweest. Maar ook  bij niet hooggevoelige vrouwen komen deze explosieve reacties voor. Wie weet herken jij een van de reacties en worstel jij er ook mee, net als ik destijds.

 

SYMPTOMEN

Een emotionele uitbarsting

Woede en pijn

Hartkloppingen

Trillen en/of zweten

Een paniekgevoel

Schreeuwen, tieren

Om je heen willen slaan of willen gooien met voorwerpen

Verstijven en je terugtrekken

Gevoel alsof je geen lucht meer krijgt

Vluchten

Het zijn kenmerken van een reactie op een hele diepe oude herinnering en wond of een reactie op een eerdere traumatische ervaring. Een reactie die zelfs tot (stille) paniek kan leiden en die niet passend is bij de gebeurtenis die er aan vooraf ging. 

Een situatie in het hier en nu is een trigger die jou, onbewust, terug brengt naar een jeugdervaring of eerdere ervaring waarin je je onveilig of machteloos voelde. Een moment waarin je je niet gezien of niet serieus genomen voelde. Een incident wat als acuut gevaar voelde en je geen kant op kon omdat je nog maar een kind was.

Iedere cel in ons lichaam heeft een geheugen. We zijn ons maar zo’n 15% bewust van wat we allemaal denken, weten en wat er in systeem is opgeslagen. Dat betekent dus dat er heel veel is wat op een diepere laag is opgeslagen, waar we ons niet bewust van zijn maar wat wel ons gedrag in ons dagelijks leven beïnvloedt. Een ervaring die je ooit hebt opgedaan maar niet meer weet is dus wel opgeslagen in je onderbewustzijn. Dit geldt zowel voor fijne, mooie ervaringen maar ook voor angstige, pijnlijke, verdrietige of levensbedreigende ervaringen.

 

TEKORT

Hoe hard ouders ook hun best doen om goede ouders, liefdevol en positief te zijn, hoe goed ze ook voor hun kind willen zorgen, Ze kunnen nooit ten alle tijden aan de behoefte van hun kind tegemoet komen. Ouders hebben ook te maken met verdriet, pijn, rouw, tegenslag. Ze voelen zich wel eens geïrriteerd, moe doordat ze veel ballen hoog te houden hebben. Op zulke momenten kunnen ze onmogelijk er altijd zijn voor hun kind. Daardoor liggen er baby’’ s te huilen, moeten ze even op hun eten wachten. Wordt er gesnauwd, niet naar kinderen geluisterd als ze hulp nodig hebben en worden pubers niet serieus genomen in hun gevoelens.

Zomaar enkele reacties die normale, goed functionerende ouders kunnen geven. En dan heb je ook te maken met de omgeving waarin je opgroeit: familie, vriendinnen en vriendjes, klasgenootjes, meesters en juffen, de dokter en tandarts… Een omgeving waar lang niet altijd gehoor gegeven zal worden aan je behoefte en waar krassen op je ziel ontstaan.

Een jong kind kan de heftige waarheid, dat een behoefte niet wordt vervuld, niet aan. Het zal de waarheid ontkennen en daarna verdringen, er een verklaring voor bedenken of vluchten naar een andere waarheid. Het incident, de gebeurtenissen verdwijnen naar het onbewuste deel van het brein. Dat wil echter niet zeggen dat de pijn en angst, het gevoel van gevaar en overlevering daarmee weg uit het geheugen is.  Het kind weet het alleen niet meer.

 

DE VERKLARING

Op een moment dat er in je leven van nu iets gebeurt wat die oude pijn raakt, wat op een bepaalde manier vergelijkbaar is met het incident van vroeger, bijvoorbeeld dat je voelt dat je niet serieus genomen wordt of dat iemand naar je schreeuwt, neerbuigend naar je praat. Een situatie waarin iemand je pijn doet, niet respectvol behandelt, uitlacht … op zo’n moment wordt jouw systeem geactiveerd en signaleert dat incident als acuut gevaar. Dat gebeurt onbewust maar jouw lichaam en hoofd reageert wel op dat signaal.

Hetzelfde geldt voor gebeurtenissen die gebeuren met vriendinnetjes, vriendjes, juffen, meesters, klasgenootjes. Als je bijvoorbeeld gepest bent kunnen incidenten ‘vergeten’ zijn tot er een trigger is. Jij weet niet bewust waar de situatie je aan doet denken maar iedere cel van je lichaam en brein weet het nog wel en dat reageert. En dan reageer je dus vanuit dat pure basale overlevingsmechanisme. Fel, bang, boos, woest, verstijfd.….

 

NIET HANDIG

Natuurlijk wil je die reactie helemaal niet. Je wilt je niet in paniek, bang, woedend of verdrietig voelen. Als het mij overkwam baalde ik erachter af erg van. Vaak geneerde ik me dan voor de heftigheid van de reactie. Ik veroordeelde mijn eigen gedrag. En behalve het feit dat ik me leeg en moe voelde, bereikte ik ook niet wat ik graag had gewild.  

Al verdient een reactie als de mijne beslist geen schoonheidsprijs, het geeft wel aan dat er iets aan de hand is; dat er iets speelt wat aandacht vraagt. Er zit een diepe pijnlijke emotie onder die in ieder geval geuit wordt. Wanneer iemand verstilt, zich terugtrekt en alles binnen houdt is de kans op lichamelijke klachten, depressie of angststoornis aanwezig.

Zolang je niet doorhebt wat de dieper gelegen oorzaak is waardoor je op een relatief onschuldige situatie erg heftig of met paniek reageert, kun je er ook weinig tot niets aan doen. Inhouden van woede, verdriet of angst, jezelf wegcijferen of veroordelen op zo’n moment, kost mega veel energie. Bovendien reageert een ander vaak met onbegrip en verbazing, Er ontstaat er een verstoorde communicatie en een wederzijds onbegrip. De relatie die je hebt met de persoon of personen waar je zo tegen uitvalt of stilvalt verslechtert erdoor. Niet handig dus.

Gelukkig heb ik het weten te veranderen en heb ik mezelf kunnen bevrijden van die heftige reacties. Doordat ik zelf het proces heb meegemaakt en me erin heb verdiept kan ik jou nu handvatten geven in de vorm van 5 stappen.

 

VIJF STAPPEN OM OUDE PIJN TE HELEN EN OP EEN EMOTIONEEL STABIELE WIJZE TE COMMUNICEREN

Stap 1: Bewustwording

Stap 2: Herkennen van je behoefte

Stap 3: Loskoppeling

Stap 4: Helen van de oude pijn

Stap 5: Geven

 

STAP 1 BEWUSTWORDING

Doorhebben dat je reactie niet passend is, is het begin. Want dat is een signaal dat je reageert vanuit een kindstuk, een eerdere ervaring. Je kunt hierbij de volgende vragen gebruiken om erachter te komen wat de trigger is:

• Welk gedrag in het hier en nu van de ander maakt me zo boos?
• Welk gevoel geeft het mij?
• Wat zegt dat over mij?
• Wanneer heb ik me eerder zo gevoeld?

Ga hierbij stap voor stap steeds verder terug in het verleden en kijk of je dit gevoel ook tegenkomt bij jezelf als jong kind. Laat je emoties toe in dit proces. Neem ze serieus.

 

STAP 2 HERKENNEN VAN JE BEHOEFTE

Onder jouw reactie zit een behoefte. Je hebt iets nodig wat je op dat moment voor je gevoel niet ontvangt. Maar is dat zo? Of ervaar je dat in het hier en nu vaak zo omdat het in het verleden zo was? Voel je nu een behoefte waaraan vroeger niet is voldaan en activeert de situatie de oude pijn? Vragen die je jezelf kunt stellen zijn:

• Waaraan wordt voorbij gegaan in de huidige situatie?
• Is dit echt waar? Of is dat mijn beleving?
• Wat heb ik eigenlijk nodig?
• Wat had ik als klein kind nodig?
• Wat wil ik horen, wat wil ik dat de ander doet?

In veel gevallen speelt hier een diepere universele behoefte mee zoals:

Op eigen benen mogen staan

Je welkom voelen

Waardevol zijn

Gezien en gehoord worden

Goed genoeg zijn

Respect ontvangen

Er mogen zijn

Veiligheid

Liefde

Mogen beslissen

 

STAP 3 LOSKOPPELEN

Tenzij de situatie is het hier en nu daadwerkelijk bedreigend is, geeft de heftigheid van je reactie aan dat er een link wordt gelegd met je verleden. Je lichaam en gedachten reageren immers alsof er acuut gevaar is terwijl dat er niet is.

Wanneer je dus constateert dat je reactie niet passend is bij wat er gebeurt en je bent is staat om te zien welke diepere behoefte eronder ligt, dan kun je situaties in het hier en nu gaan loskoppelen. Daarmee bedoel ik dat je, door het inzicht wat je nu hebt, met een volwassen blik en een volwassen gevoel naar de situatie in het hier en nu kunt kijken. Helpende vragen zijn:

• Wat gebeurt er?
• Hoe komt het dat ik zo erg heftig reageer?
• Bij welk kindstuk brengt het me terug? Belangrijk is om hier stil te staan bij dat dat toen was. Nu is er geen gevaar meer. Nu ben jij in staat om zelf te vragen wat je nodig hebt of om zelf in je behoefte te voorzien.
• Wat is mijn behoefte?
• Hoe kan ik nu op een volwassen manier aangeven of vragen wat ik nodig heb?

 

STAP 4 HELEN VAN OUDE PIJN

Er is een verschil tussen je emoties serieus nemen en je gedrag wat je naar aanleiding daarvan vertoont. Wat je voelt mag je altijd serieus nemen! Hoe je ermee omgaat is een tweede. Op het moment dat je je behoefte erkent en je emotie niet langer ontkent begint het proces van helen. Je neemt jezelf serieus, je mag er zijn en je bent het waard om gezien en gehoord te worden. Als eerste door jezelf! Dat is wat je doet door te voelen en te doorleven wat er speelt.

 

STAP 5 GEVEN

Als je vervolgens vanuit je volwassen deel reageert dan hoeft dat kleine kind in je en je lichaam niet meer te schreeuwen. Er is geen gevaar meer en er wordt voor je gezorgd. Je geeft jezelf wat je nu, maar tegelijkertijd ook wat je vroeger nodig had. Je zult merken dat de pijn milder wordt naarmate je vaker zelf aan je behoefte tegemoet komt en je hierover uitspreekt. Het paniekgevoel verdwijnt en je energie neemt toe.

 

Hoe fijn zal het zijn als je op een rustige en zachte manier kunt communiceren zonder dat je overspoeld wordt door een heftige pijnlijke emotie. Ik wens je dat van harte toe.

Merk je dat je graag begeleiding wilt en samen op onderzoek wilt gaan naar jouw diepere lagen? Stuur dan een mailtje naar marian@zienswijs.nl of bel 06-44018827. 

Wil je volledig vanuit je hart communiceren? Dan is misschien het bewustzijnsweekend een prachtige kans voor jou om hiermee te beginnen.