Ben je nog niet beter?

Ga gewoon medicijnen slikken

Je bent vast depressief

Kun je niet gewoon je schouders eronder zetten?

Iedereen heeft wel eens stress.

Je zult maar een burn-out hebben en dit soort opmerkingen naar je toe geslingerd krijgen. 

Er heerst nog altijd veel onbegrip en onwetendheid over een burn-out. Wanneer je een been breekt of iets lichamelijks mankeert heeft iedereen begrip voor je situatie. Je letsel of ziekte is zichtbaar. Mensen met een burn-out worden echter vaak niet begrepen, oneerlijk behandeld of geconfronteerd met (voor)oordelen. Omdat er niets te zien is vinden mensen ze aanstellers of ze bagatelliseren de situatie. Voor de persoon met de burn-out is dit verdrietig en pijnlijk. In dit blog vertel ik je meer over de burn-out, over de symptomen en meest voorkomende misvattingen. Pas als je de burn-out kent of begrijpt, weet je wat iemand doormaakt.

Serieus letterlijk opgebrand

Om te beginnen wordt een burn-out vaak niet serieus genomen. En eerlijk gezegd…als je het niet hebt meegemaakt is het ook lastig om te begrijpen. Want hoe leg je uit dat je allerlei lichamelijke klachten hebt terwijl je lichaam niet ziek is. Hoe verklaar je dat je zomaar in huilen uitbarst of gaat hyperventileren in een drukke ruimte. Dat je een paniekaanval krijgt in de trein of bij de kassa. En hoe moe je ook bent…je kunt niet slapen of je raakt juist niet uitgeslapen terwijl je al uren hebt geslapen.

Misvatting 1. Als je een burn-out hebt, ben je depressief.

“Neem gewoon antidepressiva of slaappillen.” Een goed bedoeld maar onlogisch en onverstandig advies wat een cliënt van mij kreeg.

Iemand die een burn-out heeft voelt zich niet per definitie down of somber. Helaas wordt een burn-out nogal eens verward met een depressie. Een burn-out kán leiden tot een depressie en je kunt last hebben van depressieve gevoelens. Maar dat hoeft helemaal niet. Een depressie mag niet verward of vergeleken worden met een burn-out omdat er grote verschillen zijn waardoor ook de interventies anders moeten zijn.

Bij een depressie heeft het leven zijn glans verloren. Het lijkt alsof niets er nog toe doet en dingen boeien je niet meer. Niets interesseert je en je ziet tegen de dag op. Je voelt je moe en futloos terwijl je niet teveel hebt gedaan. Het is alsof je in een zwart gat terecht gekomen bent. Een depressie kan uit het niets ontstaan.

Bij een burn-out zie je ook tegen de dingen op maar met een andere oorzaak. Wat je leuk vond is nu te veel want je energie is weg en alle veerkracht is eruit. Je kunt huilen of boos worden om niets. Je schiet bij het minst in de stress. Letterlijk ben je fysiek en mentaal opgebrand als een accu van een smartphone die intensief wordt gebruikt en niet tussentijds is opgeladen. Je zou wel willen maar het gaat gewoon niet. Je bent al lange tijd vermoeid/ overspannen en met alle klachten doorgelopen.

Biologisch verschil

Er is een biologisch verschil tussen een burn-out en depressie. Dit heeft alles te maken met stofjes in de hersenen. Bij een depressie heeft iemand een tekort aan de neurotransmitter serotonine. Deze chemische boodschapper regelt onder andere je stemming, slaap, eetlust en seksueel gedrag.

Bij een burn-out en langdurig stress wordt er teveel  cortisol aangemaakt. Cortisol verhoogt, samen met adrenaline, je alertheid. Wanneer er  acuut gevaar dreigt dan helpt cortisol je om snel en adequaat te reageren. Bv wegspringen als er een auto op je afkomt. Het maakt deel uit van je overlevingsmechanisme. Normaal gesproken ontstaat er daarna een tegenreactie waardoor je lichaam en het cortisol gehalte stabiliseert. Bij langdurig stress blijft de alerte situatie in stand en treed er geen mentale en fysieke ontspanning meer op. De positieve werking van cortisol heeft nu een negatief effect.

Misvatting 2. Een burn-out krijg je alleen door je werk.

Een burn-out ontstaat door langdurig stress. Dit kan een enkele aanleiding zijn bv veel stress op het werk maar ook wanneer je veel heftige gebeurtenissen tegelijk of vlak na elkaar op je bordje krijgt kun je een burn-out krijgen. Dit kan dus los staan van je werk. Door langdurige blootstelling raak je steeds vermoeider. De stress gaat over in overspannen klachten. Wanneer deze klachten genegeerd worden ontstaat er een burn-out.

Ook door teveel taken op het werk en prive kan je brein overbelast raken en je lichaam uitgeput. Het door blijven gaan, emoties wegstoppen en het negeren van alle signalen van lichamelijke en mentale vermoeidheid is hierbij de grootste factor waardoor het uiteindelijk tot een burn-out komt. Daarnaast is de ernst van gebeurtenissen, duur en intensiteit én de persoonlijkheid van iemand van invloed.

Misvatting 3. Als je de situatie verandert is het probleem opgelost.

De manier waarop je omgaat met stressvolle situaties heeft veel invloed op het wel of niet krijgen van een burn-out. De één is er gevoelliger voor dan de ander en dit heeft te maken met de persoonlijkheid. Je kunt dus een persoonlijke gevoeligheid hebben.

Ben je iemand die altijd aardig gevonden wil worden?

Vind je dat je altijd voor anderen klaar moet staan?

Vin je het lastig om nee te zeggen?

Trek je je de mening van anderen erg aan?

Ervaar je feedback als een persoonlijke aanval?

Cijfer jij jezelf weg?

Kun je wat je doet moeilijk loskoppelen van wie je bent?

Mag je geen fouten maken?

Neem je weinig tijd voor jezelf?

Wil je het perfect doen?

Stop je je emoties weg?

Ben je een doorzetter?

Luister je slecht naar je lichaam?

Hoe meer vragen je met JA beantwoordt, des te meer kans heb je om, bij langdurige stress  of een ’teveel’ in een burn-out terecht te komen. Iemand die de meeste vragen met NEE beantwoordt, zal in eenzelfde situatie minder kans hebben op een burn-out. Wanneer je dus veel JA’s hebt en stress ervaart is het raadzaam om begeleiding te zoeken.

Stressvolle situaties.

Wat voor de één stress oplevert hoeft voor een ander helemaal geen issue te zijn. Toch zijn er een aantal gebeurtenissen die voor bijna iedereen tijdelijk stress geven.

Verhuizing

Echtscheiding

Overlijden van een dierbare

Een slechte relatie

Ernstig ongeval wat jou of een naaste overkomt

Ongeneeslijke ziekte van jezelf of je naaste

Slechte werksfeer / pestgedrag op het werk

Opvoedingsproblemen of kinderen met problemen

Te hoge werkdruk/ te zware taakbelasting

Als je met deze situaties te maken hebt en vooral met meerdere tegelijk, is er verhoogde kans op vermoeidheid, overspannenheid en uiteindelijk een burn-out. Zeker in combinatie met persoonlijke gevoeligheid. Het is dus van extra belang dat je ontspanningsmomenten hebt, goed naar je lichaam luistert en je ‘waar mogelijk, iets verandert bv je werk. Hulp van een goede coach kan ervoor zorgen dat je een burn-out voorkomt.

Alarmbellen

Nog even de meest voorkomende signalen op een rijtje:

Concentratieproblemen

Slecht slapen

Angst of paniek aanvallen

Extreme vermoeidheid

Onrust

Hoofdpijn

Misselijkheid of braken

Huilbuien

Weinig eetlust en/of maag-darm klachten

Futloos en opgebrand gevoel

Snel van slag

Geheugen problemen

Onzekerheid

Wat je omgeving ook suggereert of ervan vindt.. Als je deze symptomen herkent neem ze dan serieus. Neem jezelf serieus. Ga naar de huisarts en zet jezelf en jouw gezondheid op 1. Realiseer je dat medicatie slechts een onderdrukker is en niets oplost. Alleen door met jezelf en je omgeving aan de slag te gaan bereik je een blijvend resultaat. Als jij goed voor jezelf zorgt kun je ook voor een ander zorgen.